Ali ve Nino

Ali ve Nino

1938, Almanca baskı
Yazar	Kurban Said
Ülke	Azerbaycan
Dil	Almanca
Konular	Bolşevik ihtilali öncesi Azeri bir gençle Gürcü bir genç kız arasındaki imkansız aşk, İslam ve Hristiyanlık, kadın-erkek ilişkisi, Doğu-Batı hakkında izlenimler
Tür	Roman
Yayım	1937

Ali ve Nino, “Kurban Said” müstear adını kullanan kimliği tartışmalı yazar tarafından ilk defa 1937’de Viyana’da Almanca olarak yayımlanmış roman.

Bakü’de 1918-1920 yıllarında Bolşevik işgalinin arifesinde Müslüman bir Azeri genci olan Ali Han Şirvanşir ile Hristiyan Gürcü kızı Nino Kipiani arasında yaşanan imkansız aşkı konu edinir. 1937’de Viyana’da yayımlandığı zaman yüzyılın aşkı olarak değerlendirilen eser, Romeo ve Juliet, Rüzgâr Gibi Geçti, Doktor Jivago gibi aşk öyküleriyle kıyaslanmış^[1] ve 37 dile çevrilmiştir.^[2] Azerbaycan tarihi, milli kimliği, Kafkasların siyasi ve toplumsal yapısı hakkında bilgiler veren eser, Azerbaycan’ın “milli romanı” kabul edilir.^[3]

II. Dünya Savaşı’ndan sonra popüler olan ancak bir süre sonra unutulan kitap 1970'te Yenia Graman adında bir ressam tarafından İngilizce'ye çevrildi ve bu tarihten sonra ismi yeniden edebiyat dünyasında anılmaya başladı.^[4] Eser, 1971’de Türkçe’ye çevrildi.

Yazarın gerçek kimliği kesin olarak bilinmez. Bu konuda tarihçi ve eleştirmenler yıllar boyunca iki gruba ayrılmıştır:^[4] Bir grup kitabı Essed Bey adıyla bilinen Bakü doğumlu Lev Nussimbaum (1905-1942) ile Avusturyalı Barones Elfriede Ehrenfels'in (1894-1982) Kurban Said imzasını kullanarak birlikte yazdıklarını kabul ederken diğer grup kitabın Azerbaycanlı yazar Yusuf Vezir Çemenzeminli’ye ait olduğunu iddia eder.^[5]

Yazarın Yusuf Vezir Çemenzeminli olduğunu iddia eden ilk kişi Türk eleştirmen Mustafa Turgul’dur.^[4] Kimi araştırmacılar, eserin ilk taslağının Çemenzeminli’nin kaleminden çıktığını ancak daha sonra arkadaşı Lev Nussimbaum tarafından yer yer değiştirilerek yayımlandığını öne sürmüştür.^[4]

Roman, İngiliz oyun yazarı Christopher Hampton tarafından filme uyarlanmıştır ve 2015 yılında aynı adla çekilmiştir.

1. ^ "Ali ve Nino". Everest yayınları sitesi kitap tanıtım sayfası. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2016. 
2. ^ ""Ali & Nino" by Kurban Said Covers of editions published in 37 languages". Azer.com sietsi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2016. 
3. ^ Bölükmeşe, Engin; Çelik, Fulya. "Kurban Said'in "Ali ve Nino" Adlı Eserinde Doğu(lu) ve Batı(lı) İmgesi". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2013, 14(2). 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2016. 
4. ^ ^{a b c d} "Bir Kitap İki Yazar:Essed Bey ve Yusuf Vizir Çemenzeminli". 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2016. 
5. ^ Blair, Betty. "The Core Author of Ali And Nino: Does it really matter?" (PDF). Azerbaijan International dergisi, Ali and Nino: "The Business of Literature" Özel sayısı, 2011. 25 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Nisan 2016.